GÜMRÜK VERGİSİ HESAPLAMA ARACI | İTHALATTA GÜMRÜK VERGİSİ HESAPLAMA

Gümrük vergisi hesaplama, yurtdışından aldığı ürünleri ülkeye sokan girişimciler ile ihracatçıların ihracat yaptığı ülkede karşı karşıya kaldığı bir vergi türüdür.

Yurtdışından ürün getiren iş insanları getirdikleri ürünler için ne kadar vergi ödeyeceklerini baştan bilmek isterler. Bu bilgi onlar için getirdikleri ürünlerin toplam maliyetinin ortaya çıkması açısından önemlidir. İhracatçılar da ürünlerini satarken ödeyecekleri gümrük vergisini hesaba katmak zorundadırlar. 

GÜMRÜK VERGİSİ NEDİR?

“İthalatta ve ihracatta gümrük idaresi tarafından alınan bir vergi türüdür” gümrük vergisinin en kısa ve net tanımıdır. Ülkeler kendilerini yabancı ürün istilasından korumak için gümrük vergisi alır. Ülkeler kendi ülkelerinde üretilebilen bir ürünün yurtdışından getirilmesinin önüne geçmek için gümrük vergisi oranını yüksek tutarlar. Bazı istisnai durumlarda ise gümrük vergisin sıfır olduğu görülebilir. Genellikle dönemsel olan bu uygulama ülkelerin kendilerinin üretemediği ürünler için geçerlidir. Firmaların ihracat yapmak istedikleri ülkenin rakip ülkelere uyguladığı gümrük vergisi oranları firmaların rekabet güçlerini ciddi anlamda etkilemektedir.

GÜMRÜK VERGİSİ NE KADAR?

Gümrük vergisi ne kadar ödenir sorusunun yanıtı konunun ilgilileri tarafından sıkça araştırılmaktadır. Bu sorunu yanıtı ithal edilen ürüne göre değiştiği gibi, ihracat yapılan ülkenin gümrük vergi oranlarına da bağlıdır.

Gümrük vergisi oranı, Avrupa Birliği ülkelerinden sipariş edilen ürünlere yüzde 18, Çin başta olmak üzere diğer ülkelerden sipariş edilen ürünlerde ise yüzde 20 oldu. Öte yandan Mayıs 2018’den bu yana Türkiye’ye posta ve kargo yoluyla gelen tüm gönderilere, bedeli ne olursa olsun yüzde 18 veya yüzde 20 oranında gümrük vergisi uygulanmaya başladı.

Ayrıca ürünler için kilo sınırı da var. Yukarıda verdiğimiz oranlar 30 kg ve altı ürünler için geçerli olurken, 30 kg üstü için gümrük vergisi oranı yüzde 48’e kadar çıkmaktadır.

GÜMRÜK VERGİSİ NASIL ÖDENİR?

Gümrük vergisi nasıl ödenir? sorusunun yanıtını yurtdışından sipariş ettiği ürünler gümrüğe geldiğinde ödemeyi bir an önce yapıp, ürünlerini almak isteyenler aramaktadır.

İthal ettiği ürünler için gümrük vergisini ödemek isteyenlerin yolu öncelikle  ülkenin gümrük departmanına  düşecektir. Bu departmana giden mükellefler getirttikleri ürünlerin niteliğine ve geldiği ülkeye göre çıkan gümrük vergisini ödedikten sonra ürünleri Gümrük İdaresi’nden teslim alabilir. Söz konusu vergi ödenmediği sürece ürünlerin alınması söz konusu bile olmaz ki gümrüklerin böyle ürünlerle dolup taştığı günler de yok değildir.

GÜMRÜK VERGİSİ ÖDENMEZSE…

Ürünler gümrükte vergisinin ödeneceği güne kadar bekletilir Bu bekleme süresi boyunca depoda bekletilen ürünler için ayrı bir bedel de ödenir. Bu durumla karşılaşmak istemeyenler önceden yaptıkları gümrük vergisi hesaplama işlemi ile öğrendikleri vergi miktarını hemen yatırırlarsa ekstra masraflardan da kurtulmuş olurlar.

Türkiye için söz konusu bu departman Gümrükler Genel Müdürlüğü’dür. Hem kara giriş kapılarında, hem liman girişlerinde bulunan gümrük idaresi ile havalimanlarındaki gümrük idareleri  bu verginin ödenebildiği ilk mercilerdir.

GÜMRÜK VERGİSİ NELERDEN ETKİLENİR?

Gümrük vergisi öncelikle ithal edilen ürünü ne olduğuna göre değişir. 

Ürünün hangi ülkeden getirildiğine ya da hangi ülkeye gönderildiğine göre de vergi oranları değişikliğe uğrar. Ülkeler kendi iç politikalarına göre vergi oranlarını belirler.  Hangi ülkede hangi oranda vergi uygulanmaktadır konusu detaylı bir şekilde araştırılmalı ve ihracat ona göre yapılmalıdır.

Avrupa Birliği ülkelerine yapılan ihracatta uygulanan vergi ve tarifeler sistemine TARIC denmektedir. Bu uygulama ve tarifeleri TARIC veb sayfası üzerinden öğrenebilirsiniz.

TARIC Avrupa Birliği tarafından hazırlanan, üye ülkelere yapılacak ihracatta ürün bazında, ülkelere göre uygulanan vergi ve tarifelerin en güncel biçimde yayınlandığı web sitesidir. 19 ayrı dilde yayın yapmaktadır.

Öte yandan gümrük vergisi olmayan ülkeler olabildiği gibi vergisiz ürünler de vardır.  Örneğin Bosna Hersek bu ülkelerden biri olarak iş insanalrının karşısına çıkarken, Gürcistan menşeli ürünlerin Türkiye’ye ithalatında uygulanan gümrük vergileri ve eş etkili vergiler, Türkiye ile bu ülke arasında uygulanan serbest ticaret anlaşmasının yürürlüğe giriş tarih olan 01 Kasım 2008’de yürürlükten kalkmıştır. Aynı şekilde Türkiye menşeli ürünlerin, Gürcistan’a ithalatında uygulan gümrük vergileri ve eş etkili vergiler, anlaşmanın yürürlüğe giriş tarih olan 01 Kasım 2008’de kalkmıştır. Hangi ülkeye gümrük vergisi yoktur bilgisini İTHİB’in (İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri ihracatçıları Birliği) http://www.ithib.org.tr/tr/dis-ticaret-ihracat-rehberi-serbest-ticaret-anlasmalari.html linkinden öğrenmek mümkün.

GÜMRÜK VERGİSİ HESAPLAMA NASIL YAPILIR?

Gümrük vergisi üründen ürüne değişiklik gösterir.Hangi üründen ne kadar Gümrük Vergisi alınacağı ürünün Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu’na (GTİP) göre belirlenir. Gümrük vergisi hesaplama yapmadan önce ürünün GTİP kodunu öğrenmek gereklidir.

Gümrük Müsteşarlığı, her yıl GTİP numaraları ve açıklamalarının yer aldığı Gümrük Tarife Cetvelini yayımlamaktadır. GTİP kodları değişik platformlardan öğrenilebilir. Türkiye Odalar Ve Borsalar Birliği bu platformlardan biridir.

GÜMRÜK VERGİSİ SORGULAMA

Gümrük vergisi sorgulama, ne kadar vergi ödeyeceğini öğrenmek isteyenlerin en az bir kere yaptığı işlemler arasındadır. Bu işlem T.C Ticaret Bakanlığı’nın internet sitesinden yapılabilir.

Ticaret Bakanlığı’nın verdiği bu hizmeti ihracatçı birlikleri, sanayi ve ticaret odaları da sunmaktadır.  Gümrük vergisi sorgulama panelini kendi internet sayfalarında paylaşan bu kurumlar gümrük vergisi sorgulama yapılmasına  imkan tanımaktadırlar.

Ayrıca e- devlet sistemi üzerinden de gümrük vergisi sorgulama işlemi yapılabilmektedir.

GÜMRÜK VERGİSİ HESAPLAMA ARACI

Gümrük vergisi hesaplama aracı, işlem için gerekli bilgiler öğrenildikten sonra kolaylıkla işlem yapılabilen araçlardır.  Değişik platformlarda yer alan hesaplama araçları, yurtdışından ürün getirecek ya da yurtdışı satış yapacak kişi ve kurumlara yol gösterici özelliktedir.

Bu hesaplama araçlarında yer alan gümrük vergisi hesaplama formülü kullanılarak ithalatta ne kadar gümrük vergisi ödeneceği öğrenilir. Ya da Almanya’ya ihraç edilmek istenen ürünler için ne kadar gümrük vergisi ödemek gerektiği hemen öğrenilebilir.

Gümrük vergisi hesaplama araçları ile ödenecek vergi tutarı yaklaşık sonuçlarla ortaya çıkar. Çünkü hesaplama sonucunda çıkan vergi miktarına ek vergilerin uygulandığı durumlar da söz konusudur. Bu durum vergi oranını artıran bir faktördür.

TÜRKİYE’NİN  DIŞ TİCARET PROFİLİ VE GÜMRÜK VERGİSİ

Buraya kadar verdiğimiz bilgiler ışığında Türkiye’nin en çok ihracat ve ithalat yaptığı ülkeler ile dış ticaret ürünlerine de göz atmak gerekir.

2019 yılında Türk iş insanları en çok Rusya’dan ithalat yaptı. Yani en çok bu ülkeden getirilen ürünler için gümrük vergisi ödendi.

Rusya’da 22 milyar 454 milyon dolarlık ithalat gerçekleştiren girişimciler Çin’den yapılan 18 milyar 497 milyon dolar alım için de ciddi oranda gümrük vergisi ödedi. Öte yandan en çok ithalat yapılan ülkeler listesinde yer alan Almanya, ABD ve İtalya da gümrük idarelerine önemli oranda vergi ödenmesini sağladılar.

Türkiye’nin en çok ithal ettiği ürünler arasında yer alan doğal gaz ve petrol, otomotiv ve elektronik ürünlerinin yanı sıra elektronik cihazlar, haberleşme araçları, tıbbi cihazlar başta olmak üzere elektronik ürünler en çok gümrük vergisi ödenmesine neden olan ürünler olarak kayda geçmiştir.

Öte yandan Türk ihracatçılar da ihracatı gerçekleştirdikleri ülkelerin kasalarına önemli oranda gümrük vergisi ödemişlerdir. Türkiye en fazla gümrük vergisini en çok ihracat yaptığı Almanya’ya ödemiştir.

Türkiye 2019’da Almanya’ya 15.4 milyar dolar, İngiltere’ye 10,87 milyar dolar, İtalya’ya 9,2 milyar dolar,  Irak’a 8.9 milyar, ABD’ye de 8,05 milyar dolarlık ihracat yapmıştır. Bu ülkeler aynı zamanda Türk girişimcilerin en çok gümrük vergisi ödediği ülkelerdir.

Türkiye’nin en önemli ihraç ürünleri ise otomotiv, hazır giyim ve tekstil ürünleri, beyaz eşya, gıda ve tarım ürünleri olarak öne çıkmaktadır. Bu ürünler de Türk ihracatçısının en çok gümrük vergisi ödediği ürünler olarak kayıt altına alınmıştır.